افشای یک دیدار محرمانه؛ رئیس سیا به «محمد بن سلمان» چه گفت؟

«”ویلیام برنز”، در جریان سفر به عربستان و ملاقات با محمد بن سلمان، وی را در موضوعاتی نظیر ضرورت افزایش تولید نفت عربستان، آزاد شدن هر چه سریع‌تر افراد برجسته‌ای از شاهزادگان سعودی که بن سلمان آن‌ها را زندانی کرده، و خودداری عربستان از توسعه روابط با چین، تحت فشار قرار داده است»

پایگاه خبری اینترسِپت در گزارشی، ضمن اشاره به دیدار اخیر ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا با “محمد بن سلمان”، ولیعهد عربستان سعودی، به طور خاص به نقل از برخی منابع اطلاعاتی آمریکایی و همچنین افراد نزدیک به خاندان پادشاهی عربستان، جزئیات جدیدی را از این دیدار منتشر کرده است.

اینترسِپت به طور خاص از اوج گیری قابل توجه بحران‌ها در روابط عربستان و آمریکا خبر داده و تاکید کرده که ویلیام برنز در جریان سفر اخیر خود به سعودی، به مقام‌های عربستانی در مواردی نظیر ضرورت افزایش تولید نفت، آزادسازی ولیعهد سابق این کشور، “محمد بن نایف” (و دیگر شاهزادگان محبوس عربستانی) و همچنین خودداری عربستان از توسعه روابط راهبردی به ویژه در حوزه مسائل نظامی با چین هشدار داده است.

اینترسپت بر این مساله نیز تاکید کرده که حضور و فعالیت‌های بیش از حد ویلیام برنز در عرصه مسائل مهم سیاست خارجی آمریکا، نوعی نارضایتی درونی در چهارچوب ساختار سیاست خارجی این کشور را هم افزایش داده است و برخی دیپلمات‌های آمریکایی شدیدا به این مساله انتقاد دارند. رویه‌ای که از دیدِ آن‌ها نوعی تحقیر کردن دستگاه دیپلماسی آمریکا و عدم رعایت چهارچوب‌ها و محدودیت‌های آن است.

پایگاه خبری اینترسِپت در این رابطه می‌نویسد: «ماه گذشته، ویلیام برنز رئیس سازمان سیا در جریان سفر منطقه‌ای خود (به منطقه خاورمیانه)، به دور از چشم رسانه‌ها و افکار عمومی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در شهر جده دیدار کرد. این دیدار غیرمعمول که برای نخستین بار توسط نشریه وال استریت ژورنال افشا شد، نخستین تماس رسمی میان رئیس دستگاه جاسوسی آمریکا و بن سلمان به عنوان حاکم پشت پرده عربستان عنوان شده و بنا بر آنچه سه منبع آشنا به مساله عنوان کرده اند، در راستای آخرین تلاش‌های دولت آمریکا و مقام‌های عالی رتبه آن جهت واداشتن عربستان به همراهی با آمریکا در مورد موضوع تولید نفت است. البته که دو منبع دیگر نیز گفته اند که مساله همکاری‌های نظامی عربستان با چین و خرید سلاح توسط ریاض از پکن نیز روی میز مذاکرات بوده است.

به گزارش فرارو، جو بایدن رئیس جمهور آمریکا تاکنون از ملاقات با محمد بن سلمان خودداری کرده است. دلیل اصلی این موضوع نیز از سوی بسیاری، نقش محوری و اصلی بن سلمان در صدور فرمان قتل جمال خاشقچی، روزنامه نگار سرشناس عربستانی در خاک ترکیه عنوان شده است. با این حال در ماه فوریه سال جاری میلادی، بایدن در تلاشی سعی کرد تا روابط آمریکا با پادشاهی عربستان را بهبود بخشد. در این راستآ بایدن همچنین از ملک سلمان خواست تا عربستان تولید نفت خود را بالا ببرد و در نقطه مقابل، از حمایت‌های نظامی آمریکا و پشتیبانی این کشور از سعودی در برابر حوثی‌های یمنی برخوردار شود.

بر اساس آنچه منابع خبری و سیاسی اعلام کرده اند، این تماس از سوی طرف سعودی رد شده است. اگرچه که ویلیام برنز بار دیگر و در ماه گذشته، در خواست افزایش تولید نفت از سوی عربستان سعودی را مطرح کرده است. در این راستا عربستان سعودی هفته گذشته اعلام کرد که این کشور به طراحی و برنامه اش از تولید نفت خود متعهد است. موضع گیری که عملا و بار دیگر به معنای رد درخواست آمریکایی‌ها جهت افزایش تولید نفتِ عربستان بود.

در این رابطه، سخنگوی سازمان سیا از موضع گیری در مورد سفر ویلیام برنز به عربستان خودداری کرد. با این حال، یک منبع پایگاه خبری اینترسِپت که یک مقام اطلاعاتی آمریکایی است و همچین دو منبع دیگر که با جامعه اطلاعاتی آمریکا در ارتباط هستند و البته یک منبع نزدیک به خاندان سلطنتی سعودی و یک عضو یک اندیشکده مطرح، حاضر به گفتگو با پایگاه خبری اینترسپت شدند تا از این طریق، برخی جنبه‌های حساس سفر ویلیام برنز به عربستان را بررسی و تحلیل کنند (در ادامه به موضع گیری‌های آن‌ها و صحبت هایشان اشاره می‌شود).

دو منبع نزدیک به دستگاه اطلاعاتی آمریکا در گفتگو با اینترسپت معتقدند: ملاقات میان ویلیام برنز و محمد بن سلمان فرصتی بود تا آمریکایی‌ها به طور خاص به طرح برخی دغدغه‌های خود بپردازند. دغدغه‌هایی که در ورای آن ها: همکاری‌های رو به افزایش عربستان با چین قرار داشته است. ویلیام برنز علاوه بر درخواست هایش از سعودی‌ها جهت بالا بردن میزان تولید نفتشان، به سعودی‌ها فشار آورده که از چین تسلیحات نخرند.

گرایش و چرخش قابل توجه عربستان سعودی به سمت چین و مهمتر از همه تحرکات جدید عربستان جهت فروش نفت خود به چین بر پایه ارز ملی این کشور یعنی یوآن، وحشت زیادی را در واشینگتن ایجاد کرده است. درست در همین راستا بود که در هفته اخیر، مدیر اداره اطلاعات ملی آمریکا در جلسه‌ای در سنای این کشور هشدار داد که چین و روسیه تلاش‌های منسجمی را در اقصی نقاط جهان آغاز کرده اند تا شرکا و متحدان بین المللی آمریکا را به هر نحو ممکن به سمت خود جلب کنند. وی در این زمینه به طور خاص به امارات متحده عربی و عربستان سعودی اشاره کرده است.

با این همه، آنچه که هنوز افکار عمومی چندان از آن مطلع نیستند، این نکته می‌باشد که بر اساس آنچه یک منبع نزدیک به جامعه اطلاعاتی آمریکا گفته است: عربستان سعودی در تلاش است تا در ماه جاری، تحت یک برنامه مخفی که با اسم رمز “کروکودیل”، نامگذاری شده، اقدام به وارد کردن موشک‌های بالستیک از چین کند (یک منبع دیگر نزدیک به جامعه اطلاعاتی آمریکا هم تایید کرده که ویلیام برنز در گفتگو‌ها با سعودی‌ها به طور خاص به این نکته اشاره نموده است).

ویلیام برنز همچنین از محمد بن سلمان در دیدار با وی درخواست کرده تا شمار زیادی از اعضای ارشد خاندان سلطنت عربستان را که وی آن‌ها را بازداشت نموده، از جمله شاهزاده محمد بن نایف را هر چه سریع‌تر آزاد کند (به گفته یک منبع نزدیک به جامعه اطلاعاتی آمریکا). محمد بن نایف قبل از اینکه در سال ۲۰۱۷ میلادی هدف اقدامات تخاصمی محمد بن سلمان قرار گیرد، سوار بر تاج و تخت خاندان پادشاهی عربستان بود (وی ولیعهد عربستان بود). وی از جمله متحدان نزدیک جامعه اطلاعاتی آمریکا است. در این چهارچوب، دولت بایدن به کرات و همزمان با انتشار گزارش‌هایی مبنی بر شکنجه و اعمال شکنجه علیه محمد بن نایف، خواستار آزادی فوری وی توسط دولت عربستان و شخص بن سلمان شده است.

اینکه به رئیس سازمان سیا جهت انجام یک چنین اقدامات و ملاقات‌هایی که به شدت ماهیتی دیپلماتیک دارند تکیه شود، در ایالات متحده آمریکا امری کاملا غیرمعمول به حساب می‌آید. البته که انجام چنین اقدامی حداقل یک مزیت بزرگ را با خود به همراه دارد: این رویکرد موجب می‌شود تا پیام‌ها صریح‌تر منتقل شوند و گفتگو‌ها جدی‌تر باشند و نتایج مذاکرات نیز ملموس‌تر باشند. یک منبع نزدیک به جامه اطلاعاتی آمریکا می‌گوید که حضور ویلیام برنز در عربستان همچنین به تلاش‌ها جهت ترمیم روابط میان آمریکا و دولت عربستان نیز تا حد زیادی معطوف بود و سعی داشت تا این روابط را اندکی ترمیم کند.

سال گذشته، وقتی مشاور امنیت ملی دولت بایدن یعنی “جیک سالیوان”، در سفر به عربستان به قضیه قتل جمال خاشقچی در دیدار با محمد بن سلمان اشاره کرد، وی (بن سلمان) به نحو عجیبی سر وی داد زد و عصبانیت خود را به این موضع سالیوان و دولت آمریکا علیه خود نشان داد. از آن زمان روابط دو طرف وخیم و وخیم‌تر شده و حتی اخیرا وال استریت ژورنال به دولت آمریکا توصیه کرده که امیدی به اجابت درخواستش از سوی دولت سعودی مبنی بر افزایش تولید نفت خود نداشته باشد.

ملاقات ویلیام برنز با محمد بن سلمان، یکی از ملاقات‌های وی با رهبران شماری از کشور‌های منطقه خاورمیانه نظیر رهبران قطر، امارات متحده عربی، و عمان بوده است (یک منبع نزدیک به نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا این را گفته است. از طرفی، یک عضو ارشد یک اندیشکده آمریکایی نیز تایید کرده که برنز به اقصی نقاط خاورمیانه سفر کرده است). ملاقات ویلیام برنز با محمد بن زاید، ولیعهد امارات به نوعی انعکاسی از درخواست‌های وی از بن سلمان بوده است.

در این راستا مثلا وی از بن زاید خواسته تا امارات از توسعه روابط با چین دوری کند. برنز به طور خاص به ایجاد یک پایگاه نظامی چینی در امارات متحده عربی اشاره کرده است. سال گذشته، دولت بایدن بر اساس برخی گزارش‌ها به امارات متحده عربی هشدار داد که چین در حال ساخت یک پایگاه نظامی در یکی از بنادر این کشور است و این مساله بدون تردید بر روابط واشینگتن با امارات تاثیرگذاری منفی خواهد داشت. در مورد عربستان سعودی نیز جامعه اطلاعاتی آمریکا ارزیابی کرده که این کشور با چین همکاری‌های نزدیکی را جهت تولید موشک‌های بالستیک بومی خود آغاز کرده است. مساله‌ای که در نوع خود خطرِ اوج گیری یک مسابقه تسلیحاتی قابل توجه در منطقه خاورمیانه را تا حد زیادی تقویت کرده است. یک فرد نزدیک به جامعه اطلاعاتی آمریکا می‌گوید: آنچه در این رابطه متفاوت است این نکته می‌باشد که سعودی‌ها اکنون به دنبال واردات موشک هایِ کامل و تکمیل شده از چین هستند.

در این چهارچوب، بسیاری از ویلیام برنز و دولت بایدن به دلیل در پیش گرفتن لحنی دیپلماتیک و آرام در مواجهه با عربستان انتقاد می‌کنند. از سویی، بسیاری از دولت بایدن انتقاد می‌کنند که چرا اقدامات و فعالیت‌های دیپلماتیک را که باید به طور معمول توسط دستگاه سیاست خارجی آمریکا مدیریت شود، عملا و در موضوعات مهم، به ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا سپرده است. به عنوان مثال، سال گذشته و هم زمان با سقوط کابل به دست طالبان، بر اساس بسیاری از گزارش‌ها ویلیام برنز در خاورمیانه بود و در حال گفتگو و رایزنی با مقام‌های اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطینی بود. برنز سپس به طور پنهانی به کابل سفر کرد و با عبدالغنی برادر یکی از رهبران برجسته طالبان دیدار کرد. هفته گذشته نیز ویلیام برنز با “ژائیر بولسونارو”، رئیس جمهور برزیل دیدار کرد و از وی درخواست کرد تا در انتخابات کشورش مداخله نکند.

یک مقام اطلاعاتی آمریکایی نزدیک به دولت بایدن به پایگاه خبری اینترسپت می‌گوید: «ویلیام برنز کار‌های دیپلماتیک سنگین و فراوانی را انجام داده که حتی تصور آن‌ها نیز وحشتناک است. این مساله تا حد زیادی به معنای منفعل سازی وزارت خارجه در دولت بایدن است. امری که دیپلمات‌های آمریکایی را نیز تا حد زیادی دلسرد کرده است».

نگرانی‌ها در مورد نقش ویلیام برنز در دیپلماسی آمریکا و به حاشیه راندنِ وزارت خارجه این کشور حتی مورد توجه افراد شناخته شده‌ای در آمریکا نظیر “مایکل روبین”، مقام سابق پنتاگون و عضو ارشد اندیشکده “امریکن انترپرایز”، نیز قرار گرفته است. در این راستا، روبین در مقاله‌ای که به تازگی برای “واشینگتن اگزمینر” نوشته می‌گوید: “متخصصان و مقام‌های ارشد اطلاعاتی آمریکا می‌توانند بدون هرگونه محدودیتی وارد حوزه موضوعات حساس سیاست خارجی و دیپلماسی آمریکا شوند. آن‌ها در این عرصه، نیازی به انجام مناظره و یا بحث در مورد موضوعات حساس سیاست خارجی ندارند. ” در این میان جالب است که دولت بایدن در شرایط فعلی، سفیری در عربستان ندارد، تنها ماه گذشته از نیت خود مبنی بر نامزد کردنِ “مایکل راتنی” جهت به عهده گرفتن سفارت آمریکا در عربستان خبر داده است.»